Kiedy 28 lipca 2018 roku odeszła Kora, największa poetka polskiego rocka, natychmiast sięgnąłem po – czekającą od pewnego czasu na swoją kolej – książkę Piotra Stelmacha „Lżejszy od fotografii – o Grzegorzu Ciechowskim”. Zawsze byłem i nadal jestem fanem Republiki, a jej lidera uważam za największego poetę polskiego rocka. Tak, tak, to właśnie on był głosem pokolenia, które dojrzewało w cieniu zimnowojennych rakiet wycelowanych w terytorium Polski.

Piotr Stelmach zastosował ciekawą konstrukcję biografii Grzegorza Ciechowskiego. Nie poszedł śladami Wojciecha Orlińskiego, który pisząc o Stanisławie Lemie, w gruncie rzeczy opowiedział o sobie i o swojej wędrówce przez życie genialnego pisarza.

„Lżejszy od fotografii” to układanka zawierająca setki anegdot i relacji pozyskanych przez autora od rodziny, przyjaciół i znajomych Grzegorza Ciechowskiego. Fragmenty te zostały ułożone w odwrotnym porządku chronologicznym – od nagłej, przedwczesnej śmierci lidera Republiki do jego narodzin. Zadaniem czytelnika jest ułożenie z nich wielobarwnego obrazka przedstawiającego portret Obywatela G.C. Ciekawy zabieg, prawda?

Nie jestem w stanie obiektywnie ocenić tej książki. Zbyt silne więzi łączą mnie z Grzegorzem Ciechowskim i jego twórczością. Dlatego w tym tygodniu przedstawię na łamach Biznesu Bez Stresu szereg cytatów, które dobrze charakteryzują tego wspaniałego poetę, oryginalnego kompozytora i muzyka oraz sepleniącego wokalistę. Pierwsza partia wypowiedzi dotyczy procesu tworzenia sztuki.

Leszek Biolik (muzyk) o wenie i pracy:

Moment wzniosłego uczucia, kiedy przychodzi do ciebie wena, mija bardzo szybko. A później zaczyna się normalna praca. Trzeba to obrobić, wyedytować, skończyć, żeby to miało sens, żeby do tej zajebistej zwrotki wymyślić fajny refren.

[Piotr Stelmach, „Lżejszy od fotografii – o Grzegorzu Ciechowskim”, s. 147-148]

Leszek Biolik (muzyk) o poławianiu słów i zwrotów:

Słuchał opinii innych osób. Zbierał idee, przetwarzał je i wykorzystywał na własny użytek. Czytając gazety, szukał lidów prasowych, zbitek słów, które go zainspirują do napisania tekstu. Czasem ktoś mówił coś w jego towarzystwie, a on zapamiętywał sekwencję słów, nadawał im nowy kontekst i tworzył zupełnie nową wartość. Bywa, że ważniejsze niż to, kto mówi, jest to, kto słucha. On miał tę niezwykłą umiejętność, że wyławiał z otaczającego nas szumu rzeczy i słowa, które go inspirowały, i tworzył z nich nowe wartości. Umiał twórczo anektować.

[Piotr Stelmach, „Lżejszy od fotografii – o Grzegorzu Ciechowskim”, s. 230]

Rafał Paczkowski (producent muzyczny) o prowokowaniu przypadków i selekcji wyników:

I muszę przyznać, że ta współpraca przy debiutanckiej płycie Obywatela G.C. była niezwykle twórcza. Wymyśliłem wtedy taką definicję, która Grzegorzowi bardzo się spodobała i którą później często przypominaliśmy: „Produkcja nagrań to prowokowanie przypadków i selekcja wyników”.

[Piotr Stelmach, „Lżejszy od fotografii – o Grzegorzu Ciechowskim”, s. 393]

Paweł Kuczyński (muzyk) o reakcji hejt:

Docierało do nas, że z jakichś powodów Republika jest przez to środowisko banowana. Wtedy było to ujmowane jednym słowem: zdrada. Oznaczało to dla nas, że jakaś część publiczności rockowych koncertów nas nie akceptuje i określa mianem zdrajców. Ale powody były dla nas mało jasne. Nie ukrywam, że za bardzo się nad tym nie głowiliśmy. Po prostu przyjmowaliśmy to do wiadomości, ale robiliśmy swoje.

[Piotr Stelmach, „Lżejszy od fotografii – o Grzegorzu Ciechowskim”, s. 438]

Wojciech Konikiewicz (muzyk) o panowaniu nad tłumem:

Tłum nie lubi, kiedy mu się schlebia. Lubi być trzymany za mordę. Lubi, żeby mu przywalić. I właśnie to się wtedy zdarzyło. Grzesiek po mistrzowsku rozegrał tę sytuację. Jego i ich zwycięstwo na scenie było tym bardziej wyjątkowe, że odbyło się – używając języka ankieterów – na licznej próbie osób. Zostało przetestowanych kilkadziesiąt tysięcy ankietowanych. Okazało się, że Grzesiek z tym tłumem zrobił porządek. Zapanował nad nim, przekonał go. Nie wziął siekiery do ręki i nie zaczął obrażać ludzi. Po prostu grał twardo swoją sztukę. Dał tłumowi to, co ten najbardziej lubi – chwycił go za pysk i nim potrząsnął. A po wszystkim zszedł ze sceny i już na nią nie wrócił. Tak zachowują się najwięksi.

[Piotr Stelmach, „Lżejszy od fotografii – o Grzegorzu Ciechowskim”, s. 453-454]

• a-propos