Tak, wiem, masz rację. Skoro twój ulubiony schabowy jest w menu, kelner powinien po prostu przyjąć zamówienie, a nie udawać skruchę, mówiąc, że akurat dziś restaurację odwiedziła wycieczka Duńczyków i wyżarła całe zapasy tego tradycyjnego, polskiego przysmaku.

Masz też rację, gdy urzędnik w wydziale obsługi mieszkańców znienacka każe ci wypełnić jakiś głupi, długi jak rolka papieru toaletowego formularz, o którym wcześniej cię nie poinformowano.

W obu tych sytuacjach masz moralne prawo do uniesienia się, walnięcia pięścią w stół i nakrzyczenia na posłańca, który przyniósł ci niepomyślne wiadomości. W obecnych czasach zabijanie posłańca jest niestety karalne, więc pozostaje ci tylko krzyk.

Czy rzeczywiście?

Co osiągniesz, mieszając z błotem bogu ducha winną osobę? Przecież to nie kelner zjadł te wszystkie schabowe i zapewne to nie ten urzędnik złośliwie wymyślił dodatkowy formularz.

Co osiągniesz, wyżywając się na kimś, kto dysponuje dźwignią, za pomocą której może rozpogodzić lub zachmurzyć następne minuty, godziny czy dni twojego życia?

Dźwignią?

Tak! Kotleta i tak nie dostaniesz, a obrażony kelner skutecznie zepsuje ci humor, ruszając się jak mucha w smole, przynosząc brudne sztućce i serwując zimną zupę, do której, być może, nasikał jego kolega. Jesteś na przegranej pozycji, więc nie warto z tak błahego powodu stawiać świata na krawędzi konfliktu nuklearnego.

Zrugany urzędnik może poczuć się na tyle dotknięty, że twoje podanie na długie tygodnie zawieruszy się w niewłaściwej szufladzie i zamiast załatwionej sprawy będziesz toczył nierówną i w gruncie rzeczy niepotrzebną walkę z biurokratyczną machiną, która przestała cię lubić.

Czy to oznacza, że namawiam cię do konformizmu i zgody na wszelkie zło świata, które nas otacza?

Nie, nie o to chodzi!

Są rzeczy ważne, na które nie możemy patrzeć przez palce i których nie wolno nam lekceważyć. Ale są też sprawy bolesne przez chwilę, lecz nieistotne z dalszej perspektywy – sprawy, które właściwie przez nas potraktowane mogą uczynić nasz świat przyjemniejszym. Nawet mimo braku satysfakcji ze „słusznego ukarania winowajcy”.

Ciekawi cię zapewne, co ja robię w takich restauracyjnych lub urzędowych sytuacjach?

Kelnera proszę o polecenie mi innej potrawy, która, jego zdaniem, wynagrodzi mi zawód, jaki spotkał mnie w wyniku niecnego ataku żarłocznych Duńczyków. W ten sposób daję mu możliwość zdystansowania się od problemu i wzięcia odpowiedzialności za moją kulinarną satysfakcję. I zwykle nie spotyka mnie rozczarowanie.

Z urzędnikiem przez chwilę wspólnie narzekamy na rozrastającą się biurokrację i coraz większą liczbę formularzy wymaganych przez „tych z góry”, a potem z radością przyjmuję jego pomoc w sprawnym wypełnieniu rubryczek oraz oświadczenie, że teraz to już moja sprawa będzie na pewno załatwiona do końca tygodnia. I rzeczywiście jest załatwiona (w 99% przypadków).

Dlaczego to działa?

Dlatego, że przeszłości i tak nie jestem w stanie zmienić, a przyszłość przekazuję w ręce osoby, która może uczynić ją lepszą lub gorszą, dając wyraźnie do zrozumienia, że interesuje mnie leżąca w jej kompetencjach opcja pozytywna.

• x-a-propos