Zauważyłeś, że większość ludzi wyraźnie szwankuje na umyśle? Nie rozumieją cię, wyciągają błędne wnioski, mają idiotyczne pomysły i zamęczają cię dziwnymi żądaniami. Wszędzie jest pełno wariatów! Zdradzę ci tajemnicę: wszyscy są wariatami. Nawet TY!

Amerykański psychiatra dr Mark Goulston napisał świetną książkę pod tytułem „Talking to Crazy: How to Deal with the Irrational and Impossible People in Your Life” („Jak rozmawiać z wariatami, czyli nieracjonalnymi i niemożliwymi ludźmi wokół nas”). Znajdziesz w niej sposoby radzenia sobie z osobami, z którymi nie potrafisz dojść do porozumienia, stosując swoje „rzeczowe argumenty”.

Dlaczego napisałem „rzeczowe argumenty” w cudzysłowie?

Ponieważ bardzo często to, co ty uważasz za rzeczowe, wcale takie nie jest dla twojego rozmówcy. Albo jest, ale emocje i obawy nie pozwalają mu się do tego przyznać.

W związku z tym swoją skuteczność w kontaktach międzyludzkich znacznie podwyższysz, stosując następujące podejście do każdej osoby, którą chcesz do czegoś przekonać:

1. Zaakceptuj fakt, że rozmawiasz z wariatem, to znaczy z osobą, która w większym lub mniejszym stopniu widzi świat inaczej niż ty.
2. Spróbuj zmienić swój punkt widzenia, wejść w świat wariata i choć częściowo zrozumieć jego logikę. Wbrew pozorom świat wariata jest logiczny, tyle że inaczej.
3. Spróbuj znaleźć w świecie wariata argumenty, które przekonają go do postępowania zgodnie z twoimi oczekiwaniami.

Czy to łatwe? A skądże! W wielu przypadkach ten sposób może zadziałać, ale w wielu innych albo nie uda ci się wejść w pokręcony świat drugiego człowieka, albo nie znajdziesz tam przekonujących argumentów. Wówczas będziesz musiał zdecydować, czy w danej relacji da się zmniejszyć pola konfliktów, czy też powinieneś z niej całkiem zrezygnować.

I pamiętaj, że ty dla innych jesteś takim samym wariatem, jak oni dla ciebie!

A teraz czas na kilka ciekawych cytatów z książki doktora Goulstona:

Mianem wariata określam osobę nieracjonalną. Ludzie, z którymi masz do czynienia, mogą być nieracjonalni na cztery sposoby:

• Nie mają jasnego obrazu świata.
• Mówią lub myślą bez sensu.
• Podejmują decyzje lub działają wbrew swojemu najlepszemu interesowi.
• Stają się nie do wytrzymania, kiedy próbujesz ich zawrócić ze złej drogi.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 106]

Wiele lat temu ktoś poradził mi, co zrobić, kiedy pies zatopi swoje kły w twojej dłoni. Jeśli instynktownie cofniesz rękę, zęby wejdą jeszcze głębiej w twoje ciało. Ale jeśli sprzecznie z intuicją wepchniesz swoją rękę głębiej do psiego pyska, bestia ją puści. Dlaczego? Ponieważ żeby ją połknąć, musi przestać zaciskać szczęki. I w tym momencie możesz wyszarpnąć swoją dłoń…

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 118]

Albert Einstein powiedział kiedyś: „Najważniejszą decyzją, jaką kiedykolwiek podejmiesz, będzie odpowiedź na pytanie, czy świat, w którym żyjesz, jest przyjazny i bezpieczny, czy wrogi i niebezpieczny”. Niestety nieracjonalni ludzie dokonują w tym względzie niewłaściwego wyboru.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 341]

Czy masz przekonujący powód, żeby angażować się w kontakty z tą osobą? A może lepiej pożeglować w innym kierunku?

Często ten twój powód jest oczywisty. Może kochasz tę osobę? Albo jesteś z nią związany finansowo? Albo tkwisz w relacji, z której nie sposób się uwolnić?

Ale może sprawa nie jest tak jednoznaczna. Może przeceniasz wagę tej relacji albo nie ma szans na jej uratowanie, a ty tylko tracisz czas, próbując ją uzdrowić? Jeśli to robisz, sam postępujesz nieracjonalnie.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 552]

Umykanie z relacji – Metoda NR:

• Nie Reaguj. Nie bierz na swoje barki problemu drugiej osoby oraz odpowiedzialności za jego rozwiązanie. Powiedz sobie: „To jest jej punkt widzenia, jej problem i ona za to odpowiada”.
• Nie Rezonuj. Nie mów nic, co mogłoby być użyte przeciwko tobie, żeby przerzucić problem na ciebie. (Ale możesz oczywiście potwierdzić, że usłyszałeś, co mówił twój rozmówca, a nawet powiedzieć: „Przykro mi, że tak się czujesz.” albo „Widzę, że cię to zdenerwowało”.).
• Nie Reanimuj. Nie angażuj się w sprawy tej osoby, żeby nie dawać jej nadziei, że może znów się do ciebie przyczepić.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 623]

Test FUDCRUD jest metodą wykrywania zaburzeń osobowości podczas pierwszej randki lub rozmowy rekrutacyjnej. Zapytaj kandydata, co go w przeszłości sfrustrowało, zdenerwowało lub rozczarowało. Słuchając odpowiedzi, zwróć uwagę, kogo obwinia za swoje problemy. Na przykład: czy mówi: „Szkoda, że nie rozwijałem swoich zainteresowań artystycznych.”, czy „Chciałem zostać malarzem, ale nie wspierała mnie w tym ani moja rodzina, ani moja pierwsza żona.”? Jeśli dana osoba ma zaburzenia osobowości, szybko zauważysz wzorzec obwiniania innych i będziesz wiedział, że nie jest to człowiek, którego chciałbyś poznać bliżej.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 660]

Badania naukowe potwierdzają, że unikanie trudnych tematów jest bardzo kosztowne. Analiza wykonana przez VitalSmarts Research wykazała, że w wyniku każdej nieprzeprowadzonej trudnej rozmowy pracownik marnuje średnio 1500 dolarów i jeden ośmiogodzinny dzień pracy. A na płaszczyźnie osobistej unikanie delikatnych kwestii sprawia, że na zawsze pozostajesz zakładnikiem nieracjonalnego zachowania drugiej osoby.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 1149]

Czasem musisz się poddać, żeby wygrać bitwę.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 1279]

Wielu ludzi jest bezbronnych wobec nieoczekiwanych przeprosin, ponieważ nigdy czegoś takiego nie doświadczyli.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 1429]

Bywa, że musisz rozwieść się z przeszłością, żeby poślubić przyszłość.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 1563]

Wiara, że jest czego szukać, stanowi pierwszy krok do znalezienia rozsądku we wnętrzu wariata.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 1702]

„Wszystko-najlepiej-wiedzący” bardzo wcześnie uczą się, że obłuda i sarkazm pozwalają im zdobyć to, czego pragną (na krótką metę). Obraźliwym zachowaniem wytrącają bliźnich z równowagi i zanim ich ofiary się otrząsną, znikają w pogoni za kolejnymi celami.

Nie jest jednak tak, że „wszystko-najlepiej-wiedzący” całkowicie nie zdają sobie sprawy z długoterminowych efektów swojego działania. Na pewnym poziomie czują, że ludzie ich nie lubią. W głębi duszy wiedzą, że sami nie lubiliby osób, które zniżyłyby się do ich poziomu.

Niestety ze względu na swoją nieracjonalność „wszystko-najlepiej-wiedzący” nie wykorzystują tej wiedzy w mądry sposób. Nie mówią do siebie: „Ludzie uważają mnie za kretyna, więc muszę zmienić swoje zachowanie”. Zamiast tego mówią: „Ludzie mnie nie lubią, bo są głupi i niekompetentni”.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 2086]

Czy znasz ludzi, którzy wzbraniają się przed proszeniem o pomoc niezależnie od tego, jak bardzo są przeciążeni obowiązkami? To interesujący przypadek szaleństwa ukrytego pod maską bezinteresowności, ale w istocie wynikającego z silnego strachu przed usłyszeniem słowa NIE.

Ci ludzie uważają się za pełnych poświęcenia, a nawet szlachetnych. (…) W rzeczywistości jednak nie potrafią zwrócić się o pomoc, ponieważ podświadomie wiedzą, że odpowiedź NIE by ich rozwścieczyła – szczególnie wtedy, kiedy czują, że zasługują na TAK.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 2149]

Pokaż mi człowieka, który nie umie powiedzieć „Potrzebuję pomocy!”, a pokażę ci człowieka, który nie potrafi znieść odmowy.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 2210]

Mówi się, że ludzie, którzy nie potrafią wykorzystać okazji jako liderzy, innowatorzy lub super specjaliści, wykorzystują w zamian innych ludzi.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 2445]

Jeśli nie masz nic do ukrycia, nie masz się czego bać. Jeśli masz cokolwiek do ukrycia, musisz bać się wszystkiego.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 2569]

Daj komuś wybór między opcją A a opcją B, a z dużym prawdopodobieństwem odwrócisz jego uwagę od możliwości odrzucenia obu rozwiązań.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 3183]

Gniew jest połykaniem trucizny w nadziei, że umrze ta druga osoba.

[Mark Goulston, „Talking to Crazy”, Kindle loc. 3300]

• a-propos