Zachęcony wielkim powodzeniem Duńskiego Tygodnia, dziś inauguruję Szwajcarski Tydzień w BIZNESIE BEZ STRESU. Będzie on wypełniony cytatami z – poleconej mi przez jednego z internetowych przyjaciół – książki niemieckiego dziennikarza Wolfganga Koydla „Możesz być bogaty, czyli jak Szwajcarzy osiągnęli sukces”. Zaczynamy od szwajcarskiego charakteru.

Zanim jednak zacznę cytować, proszę cię, czytelniku BIZNESU BEZ STRESU, o wyrozumiałość. Starannie wybrałem te fragmenty książki, które najlepiej przedstawiają źródła szwajcarskiego sukcesu, i wiernie je przytaczam. Nic jednak nie poradzę na to, że autor albo tłumacz pisze o „rzucie oka wokół globusu”. Przymknij więc swoje oko na te niedoskonałości formy i zastanów się nad sednem każdego z cytatów.

Tylko Szwajcaria oferuje pakiet całościowy. W tym tkwią pozornie niemożliwe do pogodzenia sprzeczności, wyliczone kiedyś przez radykalno-demokratycznego deputowanego z Appenzell, Andreę Caroni: „Nasza otwartość na świat, zakorzeniona w małej ojczyźnie, nasze nastawione na osiąganie sukcesów społeczeństwo socjalne, nasze pełne rodzimej prostoty obycie w świecie, nasz samokrytyczny patriotyzm, nasze skromne poczucie wyższości, nasze zdemistyfikowane mity, nasze zbrojne umiłowanie pokoju, nasza złączona z narodem elita polityczna, nasza chłodna gościnność, nasza kramarska hojność, nasz kolektywny indywidualizm, nasza eurofilska eurofobia, nasza kosmopolityczna kultura lokalna, nasza biurokracja bliska obywatela, nasza strategiczna bezstrategiczność, nasza leniwa pracowitość, nasza różnorodna jedność, nasza świecka religijność, nasz ukształtowany krajobraz naturalny, nasze pewne siebie powątpiewanie o sobie, nasza nowoczesna świadomość tradycji”.

(W. Koydl „Możesz być bogaty”, 17-18)

Model szwajcarski rozsadza zbyt ciasne ramy ideologiczne. Bo koniec końców chodzi o coś bardzo nieskomplikowanego: o to, że wolne jednostki w wolny sposób mogą decydować o tym, co jest najlepsze dla ich społeczności. To brzmi prosto, ale wcale nie jest proste. Bo gdyby takie było, ludzkość nie błądziłaby po tak wielu bezdrożach w poszukiwaniu tego ideału. Szwajcarzy bardzo się do niego zbliżyli, bardziej niż większość innych narodów. Martin Walser nazywa Szwajcarię „najstarszą demokracją świata”: „Jest ona antycypowaną utopią tego, czym chcemy, żeby stała się nasza Europa”.

(W. Koydl „Możesz być bogaty”, 19)

Ale jakież to są te typowe cnoty Szwajcarów? Jeśli ktoś zapyta ich samych, nie muszą się długo zastanawiać: niezawodność, pracowitość, dyscyplina, uczciwość, punktualność, oszczędność.

(…)

Do tego dochodzą: skromność, grzeczność, uprzejmość, kompromisowość i prawie już azjatycka troska o to, by drugi nie stracił twarzy.

(…)

„Nie wolno upokarzać słabszego – mówi do mnie niemal zaklinającym tonem Pascal Couchepin, gdy siedzimy w jego domku letniskowym ponad Martigny. – Trzeba pozwolić mu zachować twarz”.

(W. Koydl „Możesz być bogaty”, 24)

Pragnienie, by jako podstawę każdej dyskusji znaleźć jak najwięcej punktów wspólnych, a potem przynajmniej najmniejszy wspólny mianownik, jest nie do przeoczenia. Telewizyjna dyskusja na temat legalizacji narkotyków groziła niedającym się pogodzić zderzeniem różnych punktów widzenia – tak dobrze (i raczej nietypowo dla kraju) realizatorzy programu wybrali jej uczestników. Zanim naprawdę można było przejść do rzeczy, przeciwnik legalizacji zapytał piosenkarza rockowego, który opowiadał się za uwolnieniem: „Czy chciałby pan sprzedawać narkotyki także uczniom?”. Z tonu jasno wynikało, że pytanie nie było pomyślane jako agresywne czy prowokacyjne. Piosenkarz zaprzeczył. „Widzicie – powiedział wtedy pierwszy mówca – i mamy już wspólny grunt”.

(W. Koydl „Możesz być bogaty”, 35)

• a-propos